Προκειμένου να διασφαλιστεί ο ελεύθερος και θεμιτός ανταγωνισμός εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εφαρμόζεται πολιτική ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων που μπορεί να λάβει μια επιχείρηση. Ως κρατική ενίσχυση ορίζεται μια ενίσχυση που χορηγείται από το κράτος ή μέσω κρατικών πόρων, ευνοεί μία ή περισσότερες επιχειρήσεις, επηρεάζει τις συναλλαγές μεταξύ χωρών της ΕΕ και δύναται να νοθεύσει τον ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων, δίνοντας πλεονέκτημα σε κάποιες από αυτές έναντι των ανταγωνιστών τους.

Στο πλαίσιο της παραπάνω πολιτικής, ο κανόνας De Minimis ή αλλιώς ενισχύσεις ήσσονος σημασίας εισήχθη το 1992, τροποποιήθηκε το 2006 και αφορά την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις κρατικές ενισχύσεις των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, καθώς και των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στους τομείς των μεταφορών και της μεταποίησης και εμπορίας γεωργικών προϊόντων. Ο κανόνας αυτός ορίζει ότι:

Οι συνολικές ενισχύσεις που μπορεί να λάβει μια επιχείρηση σε μια τριετία δεν μπορούν να υπερβαίνουν το ανώτατο όριο των 200.000€.  Για τον τομέα των οδικών μεταφορών εφαρμόζεται ειδικά το ανώτατο όριο των 100.000€.

Τα ανώτατα αυτά όρια ισχύουν ανεξαρτήτως της μορφής της ενίσχυσης (πάντα μιλάμε για ήσσονος σημασίας) ή του επιδιωκόμενου στόχου και χωρίς να έχει σημασία αν η ενίσχυση που χορηγείται από το οικείο κράτος μέλος χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου ή εν μέρει με πόρους κοινοτικής προέλευσης. Η κρίσιμη χρονική περίοδος καθορίζεται με βάση το οικονομικό έτος όπως αυτό εφαρμόζεται από την οικεία επιχείρηση στο εκάστοτε κράτος μέλος.

Ο κανόνας de Μinimis συναντίεται συχνα στα προγράμματα του ΕΣΠΑ. Ο De Μinimis εφαρμόζεται μόνο στις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας ορίζονται ως ‘διαφανείς’.

Διαφανείς Ενισχύσεις

Μία ενίσχυση θεωρείται ως “διαφανής” όταν είναι για αυτήν είναι δυνατό να υπολογισθεί εκ των προτέρων και με ακρίβεια το ακαθάριστο ισοδύναμο επιχορήγησης χωρίς να είναι αναγκαία εκτίμηση κινδύνου.

Τέτοιοι ακριβείς υπολογισμοί μπορούν να γίνουν για τις παρακάτω ενισχύσεις που θεωρούνται «διαφανείς» για την Ε.Ε.:

  • ενισχύσεις σε εισφορές κεφαλαίου (επιχορηγήσεις), για τις οποίες το συνολικό ποσό της κρατικής εισφοράς δεν υπερβαίνει το ανώτατο όριο που ισχύει για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας,
  • ενισχύσεις σε παροχή επιχειρηματικού κεφαλαίου εάν το οικείο καθεστώς παροχής επιχειρηματικού κεφαλαίου παρέχει κεφάλαια στην κάθε αποδέκτρια επιχείρηση μόνο μέχρι το ανώτατο όριο που ισχύει για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας,
  • ενισχύσεις υπό μορφή δανείων, εφόσον το ακαθάριστο ισοδύναμο επιχορήγησης έχει υπολογιστεί με βάση τα επιτόκια της αγοράς που ισχύουν κατά το χρόνο χορήγησης της ενίσχυσης,
  • επιμέρους ενισχύσεις που χορηγούνται βάσει καθεστώτος εγγυήσεων σε μη προβληματικές επιχειρήσεις εφόσον το καλυπτόμενο από την εγγύηση μέρος του υποκείμενου δανείου που παρέχεται βάσει του οικείου καθεστώτος δεν υπερβαίνει το 1 500 000€ ανά επιχείρηση (ή τις 750000€ αντίστοιχα για τον κλάδο των οδικών μεταφορών)

Εξαιρέσεις από τον Κανόνα De Minimis

Σημειώνεται ότι από το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού de minimis αποκλείεται:

  • ο τομέας της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας,
  • η πρωτογενής παραγωγή γεωργικών προϊόντων,
  • οι ενισχύσεις προς επιχειρήσεις που ασχολούνται με τη μεταποίηση και εμπορία γεωργικών προϊόντων στις ακόλουθες περιπτώσεις:
    • όταν το ποσό της ενίσχυσης καθορίζεται με βάση την τιμή ή την ποσότητα τέτοιων προϊόντων που πωλούνται από πρωτογενείς παραγωγούς ή διατίθενται στην αγορά από τις οικείες επιχειρήσεις
    • όταν η ενίσχυση συνοδεύεται από την υποχρέωση απόδοσής της εν μέρει ή εξ ολοκλήρου σε πρωτογενείς παραγωγούς·
  • οι ενισχύσεις προς επιχειρήσεις που σχετίζονται με εξαγωγές προς τρίτες χώρες ή προς κράτη μέλη,
  • οι ενισχύσεις για τις οποίες τίθεται ως όρος η χρήση εγχώριων αγαθών,
  • οι ενισχύσεις προς επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα του άνθρακα,
  • οι ενισχύσεις για την απόκτηση οχημάτων οδικών μεταφορών σε επιχειρήσεις που πραγματοποιούν μεταφορές για λογαριασμό τρίτων και
  • οι ενισχύσεις στις προβληματικές επιχειρήσεις

Έλεγχος Σώρευσης Ενισχύσεων De Minimis

Ο έλεγχος σώρευσης είναι επιχειρησιακός έλεγχος, σύμφωνα με τον κανονισμό Ήσσονος Σημασίας για την αποφυγή υπέρβασης του ορίου χρηματοδότησης, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις ενισχύσεις Ήσσονος Σημασίας που έχει λάβει μια επιχείρηση.

Αν η συγκεκριμένη επιχείρηση συνδέεται με άλλες επιχειρήσεις υποβάλλει σχετικό πίνακα επιχορηγήσεων με στοιχεία όλων των επιχειρήσεων (συνδεδεμένων / συνεργαζόμενων) και τελικά για τον έλεγχο του de minimis αθροίζονται τα ποσά επιχορήγησης της κάθε επιχείρησης ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής / σύνδεσης με την εξεταζόμενη επιχείρηση.

Επίσης, ελέγχεται η σώρευση ενισχύσεων ήσσονος σημασίας με άλλες κρατικές ενισχύσεις για τις ίδιες επιλέξιμες δαπάνες καθώς απαγορεύεται από τη σώρευση να προκύψει ένταση ενίσχυσης μεγαλύτερη από αυτήν που καθορίζεται με βάση τα συγκεκριμένα δεδομένα κάθε περίπτωσης σε κανονισμό περί απαλλαγής κατά κατηγορία ή απόφαση που έχει εκδώσει η Επιτροπή.

Οι ενισχύσεις που υπάγονται στο Προσωρινό πλαίσιο στήριξης δεν αποτελούν ενισχύσεις De minimis.  Ο έλεγχος σώρευσης για τα προγράμματα De minimis μέχρι του ποσού των 200.000 ευρώ πραγματοποιείται μόνο με βάση τη σώρευση De minimis μεταξύ τους και όχι την σώρευση με άλλες ενισχύσεις όπως οι ενισχύσεις που εμπίπτουν στα πλαίσια προγραμμάτων που έχουν προκηρυχθεί με βάση τα όρια του Προσωρινού πλαισίου στήριξης (όριο 500.000 ευρώ).

Το Πληροφοριακό Σύστημα Σώρευσης Κρατικών Ενισχύσεων (Sorefsis.gr)

Στο Πληροφοριακό Σύστημα Σώρευσης Κρατικών Ενισχύσεων Ήσσονος Σημασίας καταχωρίζονται τα δεδομένα που αφορούν  τον έλεγχο σώρευσης  για την παρακολούθηση της τήρησης των Κανονισμών κρατικών ενισχύσεων ήσσονος σημασίας (de minimis).

Σκοπός της λειτουργίας του ΠΣ είναι ο έλεγχος των ορίων σώρευσης, όπως αυτά προσδιορίζονται στους κανονισμούς σχετικά με τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (κανονισμοί de minimis), προκειμένου να διασφαλίζεται ότι δεν υπάρχει υπέρβαση των τιθέμενων ορίων. Στο σύστημα καταχωρίζονται τα απαιτούμενα για τον υπολογισμό του συνολικού ποσού των ενισχύσεων ήσσονος σημασίας δεδομένα τα οποία χορηγούνται σε μία ενιαία επιχείρηση. Κάθε απλός χρήστης του συστήματος μπορεί εισάγοντας το ΑΦΜ του να δει συγκεντρωμένα όλα τα επιχειρηματικά σχέδια που αφορούν την επιχείρηση του και ενισχύονται από εθνικές και ευρωπαϊκές πηγές χρηματοδότησης, τη δράση στα πλαίσια της οποίας υλοποιούνται, το συνολικό ποσό ενίσχυσης καθώς και σε ποιο νομικό πλαίσιο εντάσσονται (πχ. κανονισμός De Minimis, προσωρινό πλαίσιο κτλ.).